طراحی مدل جامع تعلق خاطر کارکنان با استفاده از رویکرد ترکیبی

در سالیان اخیر تعلق خاطر کاری یکی از موضوعات مورد علاقه مشاوران و پژوهشگران حوزه رفتار سازمانی و منابع انسانی بوده است. این علاقه مندی مرهون وجود یافته های علمی حاکی از تاثیرگذاری چشمگیر تعلق خاطر کاری بر نتایج عملکردی کسب و کار و در عین حال پایین بودن سطح تعلق خاطر کارکنان در سازمان ها بوده است که این امر خود هزینه های میلیارد دلاری در قالب بهره وری از دست رفته برای سازمان ها در برداشته است. عوامل مختلفی (از جمله الزامات شغلی، منابع شغلی، منابع شخصی) به عنوان پیش آیندهای تعلق خاطر کاری و همچینین عوامل مختلفی (از قبیل تعهد سازمانی، رضایت شغلی، رفتار شهروندی سازمانی و...) به عنوان پیامدهای تعلق خاطر کاری بیان شده اند. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف تبیین پیش آیندهای تعلق خاطر کاری و همچنین بررسی نقش تعدیل گری فرهنگ سازمانی با استفاده از روش پژوهش ترکیبی تبیینی انجام شده است. نتایج بخش کمّی پژوهش نشان داد که منابع شغلی (استقلال وآزادی عمل، حمایت اجتماعی، بازخورد، مربی گری سرپرستی، فرصت های رشد و یادگیری) و منابع شخصی (خودبسندگی، شخصیت پیش قدم، وظیفه شناسی) به عنوان پیش آیندهای تعلق خاطرکاری مطرح هستند و این دو پیش آیند بخش زیادی از تغییرات تعلق خاطر را تبیین می کنند. رابطه بین الزامات شغلی (فشار کاری، الزامات ذهنی، الزامات عاطفی) و منابع سازمانی (ارتباطات و توازن کار- زندگی) و همچنین نقش تعدیل گری فرهنگ سازمانی تایید نشد. به همین منظور و در راستای تبیین موارد و همچنین تعمیق یافته های پژوهش، بخش کیفی با بهره گیری از مصاحبه های عمیق انجام شد. تحلیل مضامین مصاحبه ها نشان داد که ویژگی های فردی (منابع شخصی) و ویژگی های شغل با ترکیب با یکدیگر علاقه مندی به شغل را موجب می شوند و علاقه مندی به شغل باعث احساس معنی داری می شود. منابع سازمانی به عنوان عوامل مداخله گر و شایستگی و حمایت سرپرستی و حمایت همکاران به عنوان عوامل زمینه ای در ایجاد حس معنی داری مطرح هستند. تجربه کردن حس معنی داری در شغل به ایجاد حالت تعلق خاطر کاری منجر می شود.